Florine Keus: “Organizing gaf me een stok om mee te slaan”

Florine Keus werkt aan bewegingsopbouw bij Stem op een Vrouw, richtte onlangs een coalitie op rondom abortusrechten, én is trainer bij Lowlander. In dit interview vertelt ze over haar eerste ervaringen met organizing, hoe het haar helpt om weg te blijven van de machteloosheid, en waarom ze gelooft dat er voor iedereen een rol is weggelegd in ‘de strijd’. “Organizing is voor mij de manier om het vol te houden; dat gevoel gun ik iedereen.”

Florine Keus.

Hoi Florine, en welkom als nieuwe trainer! Vertel, hoe kwam jij in aanraking met organizing? 

“Zeven, acht jaar geleden ging ik me steeds slechter voelen over alles wat er in de wereld gebeurt: klimaat, oorlog, ongelijkheid... Dat machteloze gevoel kende ik al lang, maar ik wist niet goed wat ik ermee aan moest. Ik deed vrijwilligerswerk bij verschillende groepen en kwam uiteindelijk bij Milieudefensie terecht, waar ik werd opgeleid tot organizer. Daar vielen veel kwartjes. Van organizing leerde ik me dat je altijd iets kunt doén. Het gaf me een soort stok om mee te slaan.”

Wat deed dat met je? 

“Het was zo'n opluchting. Ik voelde me als kind al anders behandeld omdat ik een meisje was, maar ik kon dat nooit goed duiden. Ik werd boos, maar ook stil, ik ging me klein maken om ervan af te zijn. Pas toen ik leerde over het patriarchaat en structurele ongelijkheid, begreep ik dat dat niet mijn eigen schuld was, maar dat er een groot systeem was waar ik onvrijwillig in geduwd was. Maarja, wat moet je in je eentje met zo’n groot systeem? Als organizer heb ik geleerd dat je samen wél wat kunt doen. Ik praat hier Marshall Ganz na: organizing is het praktiseren van democratie. Het is dé manier om mensen in staat te stellen om hun wereld actief mee vorm te geven. De zittende macht heeft belang bij onze passiviteit en machteloze gevoelens, maar organizing laat zien dat je altijd iets kan doen. Als mens word je daar blij van, onderdeel zijn van iets wat groter is dan jezelf.”

‘De zittende macht heeft belang bij onze machteloze gevoelens’

En hoe uit zich dat nu in je werk?

“Ik werk bij Stem op een Vrouw aan bewegingsopbouw binnen de politieke sector. Hoe kunnen we die veiliger en inclusiever maken, zodat meer vrouwen niet alleen politiek actief willen worden, maar ook actief blijven? Ik werk voornamelijk met vrouwen die zich op verschillende manieren politiek inzetten: van Kamerleden tot bestuursleden, van actieve partijleden in de gemeentepolitiek tot professionals achter de schermen in de politieke sector, belangenorganisaties en initiatieven die de politiek dichter bij mensen willen brengen. Dat is wel een bijzondere wereld voor mij, omdat ik vooral gewend was om me tegen de politiek, tegen de zittende macht, te bewegen. Nu zit ik er veel meer in, in een wereld waar veel ongelijkwaardigheid blijkt te zijn. En als de politiek zelf niet inclusief en gelijkwaardig is, wordt het vrijwel onmogelijk om een samenleving te bouwen die dat wél is. Daarnaast ben ik een stichting gestart: de Vrije Keuze Coalitie, waarmee we ons inzetten voor de decriminalisering van abortus. We willen abortus uit het wetboek van strafrecht krijgen, en de toegankelijkheid ervan verankeren. Toen uitlekte dat Roe vs. Wade teruggedraaid zou worden, organiseerden we in Nederland een demonstratie, waar heel veel mensen op af kwamen. Niet lang daarna zaten we aan tafel bij een rondetafelgesprek van GroenLinks, waar bleek hoeveel fantastische mensen en organisaties zich al voor dit thema inzetten. We dachten: waarom werken we niet vaker samen? We zijn ‘gewoon’ begonnen, met een appgroep, bijeenkomsten, en nu bouwen we samen aan een strategie.”

Je noemt de ladder van betrokkenheid als jouw favoriete organizing-tool. Kan je daar wat meer over vertellen?

“Verandering krijg je niet in je eentje voor elkaar. Tenminste, dat gebeurt zelden. Je wil dus een structuur bouwen waar mensen in kunnen stappen en met jouw missie mee kunnen doen. De ladder van betrokkenheid is een tool om mensen te betrekken bij de verandering die je wil bereiken. Veel organisaties werken aan verandering, maar vergeten na te denken over de vraag: hoe zorgen we dat mensen mee kunnen doen? Met de ladder van betrokkenheid kun je strategisch nadenken over mogelijke plekken waar mensen een rol kunnen pakken en kunnen bijdragen. Bij de Vrije Keuze Coalitie zie ik hoe goed het werkt: als je investeert in mensen, leer je iemands talent kennen, en kan die persoon op de juiste plek een echte leiderschapsrol vervullen. Met de juiste mensen op de juiste plek gaan dingen vanzelf lopen. En, ook heel belangrijk: je investeert in meerdere leiders. Zodat de beweging dóórgaat, ook als jijzelf wegvalt.”

De ladder van betrokkenheid

Het gebeurt niet zo vaak dat iemand je groep binnenkomt en gelijk een leiderschapsrol

op zich neemt. Jij en de nieuwe persoon willen elkaar beter leren kennen. Jullie willen

weten wat je aan elkaar hebt. Daarom is het goed om bewust na te denken over de

taken in je groep. Je kunt ze splitsen zodat mensen geleidelijk meer verantwoordelijkheid

op zich kunnen nemen. Dit doe je volgens de ‘ladder van betrokkenheid’.

Om een ladder van betrokkenheid te maken en uit te voeren zijn drie dingen van belang.

Ten eerste moet je goed zicht hebben op de taken die binnen je groep gedaan

moeten worden. Je knipt die taken op, zodat mensen verantwoordelijkheid kunnen

dragen voor het kleinste onderdeel van een taak. Daardoor kun jij als organizer goed

onderzoeken of iemand geschikt is voor een bepaalde rol, en zo ja, dan kan diegene er

ook meteen op een natuurlijke manier ‘in groeien’. Het is ook fijn om veel verschillende

taken te kunnen aanbieden. Dan kun je nog switchen als blijkt dat iemand een bepaalde

taak niet leuk vindt of niet goed kan. Want dat is de tweede voorwaarde voor een goede ladder van betrokkenheid: je moet oog hebben voor de interesses en vaardigheden

van nieuwe mensen die aan je campagne willen meedoen. Je zult moeten weten wat een

taak precies inhoudt en je zult een inschatting moeten maken of de persoon tegenover je die taak wel of niet aankan. Daarvoor heb je een oog voor talentscouting nodig. Ten derde is het goed om je te realiseren dat de ladder van betrokkenheid als een piramide werkt. Hoe hoger je op de ladder komt, hoe kleiner de aantallen mensen worden. Dat klopt ook bij de uitvoer voor de meeste projecten en campagnes: je hebt bijvoorbeeld veel mensen nodig voor het werven van deelnemers voor een bijeenkomst, en minder voor de organisatie ervan. Bovendien wil niet iedereen een leider worden of helemaal ‘bovenaan’ de ladder eindigen. Sommige mensen zijn heel tevreden ‘onderaan’ de ladder, waar hun talenten of hun tijdsinvestering veel beter tot hun recht komen. De ladder is geen hiërarchisch model, ‘hoger’ is niet ‘beter’. Op alle posities van de ladder wil je de meest geschikte mensen kunnen plaatsen.

Wat haal je uit het trainer-zijn?

“Ik vind het heel leuk om trainingen te geven over organizing, het is mijn lievelingsonderwerp en ik kan er uren over praten. Je geeft mensen het idee dat ze er wél toe doen, dat ze wél verandering voor elkaar kunnen boksen. Als ik training geef, heb ik het gevoel dat ik die ‘stok om mee te slaan’ mag doorgeven. En ik leer ook weer van hen. Als ik soms denk: deze wereld is echt om te huilen, dan kom ik bij een training allemaal mensen tegen die zich in hun vrije tijd inzetten voor iets beters. Dat is zo'n medicijn.”

Heb je weleens een dip?

“Ja hoor. Toen de PVV bij de laatste verkiezingen de grootste werd, dacht ik echt: stik er maar in, Nederland. Ik pak m'n spullen en ga surfen. Maar dan hoor ik weer iemands verhaal en raak ik toch weer geïnspireerd om hier iets te doen. In je eentje hou je het niet vol, maar samen trek je elkaar er steeds weer bij. Mensen zeggen weleens dat ik zulk nobel werk doe. Maar het is ook gewoon eigenbelang, haha! Ik wil in een betere wereld leven, en ik wil overeind blijven op de weg daarnaartoe. Organizing is voor mij de manier om het vol te houden. Dat gevoel gun ik iedereen.”

>> Wil je meer leren over organizing in het algemeen en verhalen vertellen in het bijzonder? En misschien wel een training van Florine volgen? Hier vind je het volledige aanbod van Lowlander (opleiding en trainingen).

>> Lees ook de interviews met onze andere trainers:

• Kim van Eekelen: “Verandering gaat langzaam, maar als je deze stappen zet verandert er écht iets”

• Eva Romviel: “Juf Saskia heeft gelijk gekregen”

• Lydia van Maurik: “Als organizer ben je een langlopend bordspel aan het spelen”

• Simcha Zijlstra: "Organizing is een concrete uitweg uit de machteloosheid"

• Arianne Casimiri: “Mensen denken soms dat macht vaststaat, maar je kunt er strategisch aan morrelen”