Arianne Casimiri: “Mensen denken soms dat macht vaststaat, maar je kunt er strategisch aan morrelen”

Arianne Casimiri werkte ruim acht jaar voor Milieudefensie en zette vorig jaar de stap naar het freelance bestaan. Nu werkt ze aan verschillende organizingprojecten én ze is trainer bij Lowlander. In dit interview vertelt ze wat organizing voor haar betekent en welk onderdeel ervan haar het meeste inzicht heeft gegeven. “Als je geen focus kiest, verzand je.”

Arianne Casimiri in actie tijdens een training.

Hoi Arianne! Vertel, hoe ben jij bij organizing uitgekomen?

“Ik heb ruim acht jaar voor Milieudefensie gewerkt, waarvan de laatste twee jaar als organizer. Mijn eerste echte organizingproject bij Milieudefensie was de rechtszaak tegen Shell. Toen heb ik ook de Lowlander-opleiding gevolgd, waar ik enorm veel van heb geleerd. Tegelijkertijd zag ik juist door de opleiding ook in hoe lastig het is om écht te organizen binnen een grote NGO waar de strategie al vastligt. Sinds vorig jaar ben ik gestopt bij Milieudefensie en heb ik als freelancer gewerkt, onder andere voor Red Amsterdam Noord (RAN). Ook voor Rechtstreex heb ik een organzingproject uitgevoerd; daar was organizing nog helemaal nieuw.”

Kan je omschrijven wat organizing voor jou betekent en waarom het werkt?

“Organizing is voor mij een manier om méér te doen dan alleen boos of verdrietig zijn over wat er misgaat in de wereld. Ik ben het met genoeg dingen oneens, maar ben van nature conflictvermijdend. Omdat ik in een organizingcampagne een duidelijke, faciliterende rol heb, is het voor mij een manier om toch in beweging te komen. En het geeft ook zoveel hoop en energie, omdat het altijd over mensen gaat, over een groep waar je graag bij wil horen. Ik weet nog dat ik voor het eerst een rapport ging aanbieden aan een wethouder, op een donderdagmiddag, en daar kwamen zóveel vrijwilligers opdagen. Toen dacht ik echt: wauw, dat al deze mensen hier hun vrije tijd in steken! De energie van een groep mensen is aanstekelijk en hoopgevend.”

‘Ik weet nog dat ik dacht: wauw, dat al deze mensen hier hun vrije tijd in steken! De energie van een groep mensen is aanstekelijk en hoopgevend’

Hoe gebruik je organizing nu in je werk?

“Ik pas verschillende organizingtechnieken toe waar ik denk dat ze effectief zijn. Bij Rechtstreex begon ik met het opzetten van een organizingproject vanaf het allerprilste begin, maar soms gebruik ik alleen bepaalde onderdelen. Bij de werkgroep wonen van RAN heb ik bijvoorbeeld de Pillars of Power-methode gebruikt tijdens een strategiesessie. Voor mijzelf was die theorie namelijk echt een enorme eye-opener.”

Vertel!

“Toen ik voor het eerst over de Pillars of Power leerde, dacht ik: dit is zo logisch! Het is een methode om macht te analyseren. Het laat zien dat macht niet iets is wat zomaar bestaat en vooral: vaststaat, maar iets wat in stand wordt gehouden door concrete structuren, de ‘pilaren’ dus, zoals wetgeving, economische belangen of sociale normen. En als je die pilaren begrijpt, kun je ze ook aanpakken. Veel mensen voelen zich machteloos omdat ze niet weten waar ze moeten beginnen. Dit model helpt om dat inzichtelijk te maken: wat is het echte probleem, en wie of wat houden dat probleem allemaal in stand? Waar zit de macht? En waar kunnen we druk zetten om verandering in gang te zetten?”

Pillars of Power

Het lijkt soms alsof ‘de macht’ een vaststaand gegeven is, maar de Pillars of Power-theorie laat je zien dat je wel degelijk aan de macht kunt morrelen – als je maar weet op welke ‘pilaar’ je je moet richten. ‘Pillars of Power’ is een denkkader ontwikkeld door de Amerikaanse politicoloog Gene Sharp: “Op zichzelf kunnen heersers geen belasting innen, onderdrukkende wetten en regels handhaven, treinen op tijd laten rijden, nationale begrotingen voorbereiden, het verkeer regelen, havens beheren, geld drukken, wegen repareren, markten van voedsel voorzien, staal maken, raketten bouwen, de politie en het leger trainen, postzegels uitgeven of zelfs maar een koe melken. Het zijn mensen die al deze diensten aan de heersers leveren, via organisaties en instellingen. Als die mensen daarmee zouden stoppen, zou de heerser niet meer kunnen heersen.”

We zijn geneigd om macht te zien als iets wat van boven komt, en over ons wordt uitgestort. Iets wat we lijdzaam moeten ondergaan. Rosa Parks moet haar plek in de bus nou eenmaal accepteren, een schoonmaker moet nou eenmaal doen wat de baas zegt, en de burger is na de verkiezingen nou eenmaal overgeleverd aan de plannen van het kabinet. Zie de piramide links op deze afbeelding:

Maar volgens Gene Sharp is dit niet hoe het werkt. We hebben als individuen meer macht dan we zelf beseffen. Hij beschouwt macht als een omgekeerde piramide (rechts in de afbeelding), die gestut wordt door verschillende pilaren. Daarmee bedoelt hij dat wij, ‘simpele burgers’, legitimiteit verlenen aan de huidige machtsstructuren, omdat we onderdeel zijn van de machtsdynamiek. Hetzij omdat we daartoe gedwongen worden, hetzij omdat we de situatie langzaam zijn gaan accepteren.

Maar hoe meer pilaren je zou wegtrekken onder die omgekeerde piramide, hoe meer de macht gaat wankelen en er ruimte ontstaat voor verandering. Bij de ontwikkeling van je campagne kun je dus samen identificeren wat de pilaren zijn die de huidige situatie in stand houden en wat ervoor nodig is om deze pilaren, een voor een, weg te trekken.

‘Macht’ is dus niet een piramide met één man aan top. Macht is een omgekeerde piramide die gestut wordt door allerlei pilaren, en aan die pilaren kun je morrelen, zodat de piramide gaat wankelen.

Wat leverde het op voor RAN?

“Deze manier van analyseren levert niet alleen nieuwe informatie op, maar zorgt er ook voor dat je focus behoudt in je campagnes en acties. In eerste instantie wilden we veel te veel problemen rondom wonen in Amsterdam-Noord aanpakken met RAN. Maar als je geen focus kiest, verzand je. Nu richten we ons op specifieke problemen, zoals intimidatie door woningcorporaties. Door te focussen, kun je strategischer werken en makkelijker nee zeggen tegen dingen die niet bijdragen aan het afbreken van één van de machtspilaren.”

Wat voor trainer ben jij, en wat haal je uit het trainer-zijn?

“Ik geef de opleiding nu samen met Job, en tot nu toe is dat heel leuk. In de huidige groep deelnemers zitten mensen die zich bezighouden met klimaat, maar ook met gender, of een toiletpas voor mensen met blaas- en darmproblemen... Die diversiteit is inspirerend. Het is fijn om mensen concreet op weg te helpen, zonder dat je inhoudelijk expert hoeft te zijn op hun onderwerp. Ik leer zelf ook veel van training geven. Dat iedereen wel een keer in dezelfde valkuil valt, ook ervaren organizers. Wat ik vooral hoop mee te geven is dit: je hebt geen grote massa of complete NGO nodig voor verandering, je kunt gewoon nú al ergens mee beginnen!”

>> Wil je meer leren over organizing in het algemeen en verhalen vertellen in het bijzonder? En misschien wel een training van Arianne volgen? Hier vind je het volledige aanbod van Lowlander (opleiding en trainingen).

>> Lees ook de interviews met onze andere trainers:

• Kim van Eekelen: “Verandering gaat langzaam, maar als je deze stappen zet verandert er écht iets”

• Eva Romviel: “Juf Saskia heeft gelijk gekregen”

• Lydia van Maurik: “Als organizer ben je een langlopend bordspel aan het spelen”

• Simcha Zijlstra: "Organizing is een concrete uitweg uit de machteloosheid"

• Florine Keus: "Organizing gaf me een stok om mee te slaan"

• Pritha Belle: "Organizing komt in elke organisatie van pas"