"Wat links nodig heeft" - onze opinie in De Volkskrant

Lowlander-oprichters Sandra Ball en Job van den Assem zaten op de bank en zagen de verkiezingsuitslagen binnenkomen. Hun progressieve hart maakte een klein sprongetje, maar hun linkse hart bloedde.

Ze zijn maar even in de pen geklommen om een opiniestuk te schrijven, dat in De Volkskrant van 31 oktober werd geplaatst. Over de noodzaak van structurele relatieopbouw en menselijke betrokkenheid binnen linkse partijen en bewegingen. En vooral: onderkennen hoe ontzettend belangrijke vrijwilligers zijn voor een sterker links!

Laten we hopen dat deze gedroomde beweging de komende tijd al plaatsvindt, zodat we na de volgende verkiezingen niet met een bloedend hart zitten ❤️‍🩹

Wat links nodig heeft, is een leger aan vrijwilligers tijdens de volgende campagne – de opbouw daarvan begint nu

In de analyses over het verlies van links – is het het gebrek aan een ‘links verhaal’ of toch aan een charismatische leider? – ontbreekt de aandacht voor grassrootsbewegingen, betogen Job van den Assem en Sandra Ball.

Links Nederland werd na de verkiezingen wakker met een enorme kater. Want ondanks het grote verlies van Geert Wilders en de grote winst van Rob Jetten, – zijn positieve verhaal kunnen we als een lichtpuntje voor Nederland zien – is de uitslag toch weer rechtser, en was links nog nooit zo klein.

Waarom lukt het toch niet om met een links verhaal door te breken? Nog vóór de verkiezingen werd er driftig geduid, en dat duiden zal ongetwijfeld doorgaan. Het verhaal moet anders. We moeten populistisch meedoen met Wilders, zegt men, of juist niet. Dit frame werkte wél, dat frame werkte niet. Het ontbreekt links aan een charismatische leider, en ga zo maar door.

Er wordt met jaloezie gekeken naar de grassrootscampagnes in de Verenigde Staten, zoals die van Zohran Mamdani, de socialistische kandidaat voor het burgemeesterschap van New York. Ogenschijnlijk uit het niets brak hij door.

Maar één ding hoor je in al die analyses zelden: de rol van vrijwilligers en hoe belangrijk het is om op straat zichtbaar te zijn. Alsof verkiezingen alleen nog op televisie of via algoritmes worden gewonnen. In dat geval komt links slecht uit de verf . Want algoritmes houden nu eenmaal meer van extreemrechtse en haatdragende content dan van nuance en hoop. En het is moeilijk opboksen tegen de heren van Vandaag Inside.

106 duizend vrijwilligers

Daarom is het tijd dat links veel systematischer een nog grotere, actieve politieke beweging gaat bouwen. Een ‘beweging’ van mensen die niet alleen lid zijn van een partij, maar ook in groten getale bereid zijn zich actief in te zetten.

Want dat is precies wat vaak vergeten wordt in de lofzang op Mamdani. In zijn campagne werden meer dan 50 duizend vrijwilligers georganiseerd om mee te doen in een stad van 8,5 miljoen inwoners. Reken dat om naar Nederland, en je hebt het over zo’n 106 duizend actieve vrijwilligers. Dat is natuurlijk een grove schatting op basis van een hele andere context, maar het geeft wel aan hoe groot de inzet moet zijn om zichtbaar te worden in de buurten, op straat, bij mensen thuis.

Dat er zoveel mensen aan meedoen, is geen spontane opwelling van New Yorkers die enthousiast worden van Mandani’s verhaal. Er is strategisch nagedacht, er is veel capaciteit voor vrijgemaakt en de tijd genomen om die vrijwilligersmacht te bouwen. Het was een van de belangrijkste uitgangspunten van de campagne. Ook Barack Obama won in 2008 met een strategische organizing campagn de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

Duizenden vrijwilligers boostten de online aanwezigheid en waren massaal zichtbaar op straat. Mamdani’s vrijwilligersleger klopte aan bij bijna de helft van alle huizen in New York en sprak met een kwart van alle kiesgerechtigden. Vrijwilligers knoopten gesprekken aan en bouwden relaties op.

De meest effectieve strategie

In al die jaren dat wij in onze wijken wonen, is er nog nooit een politieke partij bij ons aan de deur geweest. Terwijl juist die persoonlijke gesprekken, naast debatten en online zichtbaarheid, het verschil kunnen maken. Uit Amerikaans onderzoek blijkt zelfs dat het een van de meest effectieve campagnemethodes kan zijn.

Makkelijk praten natuurlijk, want ga er maar aanstaan: zoveel mensen betrekken. Maar precies daarom begint de volgende verkiezingscampagne voor de Tweede Kamer vandaag al.

Daarmee bedoelen we niet de Haagse poppenkast van relletjes en ruzies. Wij zeggen: ga zaaltje voor zaaltje, in elke gemeente, een brede gemeenschap bouwen met actieve vrijwilligers uit alle lagen van de samenleving.

Ga ze trainen om goede gesprekken te voeren en neem de tijd om de structuur van die linkse politieke beweging op te zetten. Zorg dat je laagdrempelig leiderschap bouwt, zodat vrijwilligers je beweging kunnen dragen. Zodat er, als het moment daar is, vele duizenden vrijwilligers klaarstaan om aan te bellen, relaties op te bouwen met kiezers en een gesprek te voeren over de zorgen en boosheid van mensen.

Het zou zomaar de gamechanger van de volgende verkiezingen kunnen zijn, waarin het hoopvolle linkse verhaal van een eerlijk, solidair, duurzaam en rechtvaardig Nederland bij de kiezer landt.

Dit artikel verscheen in De Volkskrant van 31 oktober 2025.